Thuê hệ thống chiếu sáng xây dựng thay vì đầu tư là điểm khác biệt của dự án The EverRich 3 so với các dự án trước đây của nhà thầu CotecCons. Đây là lần đầu tiên, mô hình kinh doanh tài chính dài hạn từ đèn LED được ứng dụng tại Việt Nam.

Thay vì tự đầu tư dàn đèn cao áp 400W như thông thường, từ tháng 6.2015, CotecCons được đối tác tư vấn sử dùng đèn LED công suất chỉ 80 W nhưng có độ sáng đo được cao hơn và chi phí tiền điện chỉ còn khoảng 20%. Đối tác cho thuê sẽ đầu tư toàn bộ hệ thống chiếu sáng LED và chịu toàn bộ chi phí sửa chữa, thay thế và hưởng phần trăm trên 80% số tiền điện mà CotecCons tiết kiệm được.

Phương thức này mang đến lợi ích cho cả đôi bên. Đối với nhà thầu, CotecCons không phải đầu tư vài trăm triệu đồng để lắp đặt hệ thống chiếu sáng tại công trình xây dựng và giảm đáng kể chi phí chiếu sáng. Đối tác cho thuê sẽ thu lợi nếu chi phí đầu tư hệ thống đèn LED không bị tăng cao do thiết bị hỏng hóc, phải thay thế thường xuyên.

Công ty Cổ phần Công nghệ Plasma ứng dụng (APT), đối tác của CotecCons trong dự án kể trên, là doanh nghiệp tiên phong ứng dụng mô hình kinh doanh tài chính dài hạn từ đèn LED.

Khá phổ biến tại Việt Nam nhưng dịch vụ cho thuê đèn LED chiếu sáng mới chỉ dừng ở mức tổ chức sự kiện với quy mô và thời gian ngắn. Trong khi đó, mô hình mà APT đưa ra lại có quy mô công nghiệp và thời gian cho thuê dài hạn, đáp ứng được nhu cầu tiết kiệm chi phí chiếu sáng cho các doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Bên cạnh dự án The EverRich 3 với khách hàng CotecCons, APT cũng đang cung cấp dịch vụ tài chính đèn LED (chiếu sáng văn phòng) cho tòa nhà của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia (PVN) tại TP.HCM.

Mô hình kinh doanh tài chính đèn LED nghe có vẻ đơn giản, nhưng để nhanh chóng hoàn vốn và có lãi thì không dễ dàng. Đầu tiên, nếu doanh nghiệp tham gia kinh doanh mô hình này không tự chủ được chất lượng đèn LED đem đi cho thuê, thì chi phí mà họ phải bỏ ra để đầu tư cho khách hàng sẽ phải kể thêm khoản thay thế, hao hụt vật tư. Kế đến, nếu đèn LED tiết kiệm điện thấp thì doanh nghiệp cho thuê cũng khó lòng hoàn vốn theo kế hoạch, bởi nguồn thu của họ được tính toán trên số tiền điện mà khách hàng tiết kiệm được.

Công ty APT dám “liều” tham gia vào cuộc chơi này vì họ đang sở hữu một số lợi thế nhất định. Tuy mới bắt đầu khởi nghiệp từ năm 2013, nhưng APT có đội ngũ chủ chốt là những người có nhiều kinh nghiệm quốc tế ở lĩnh vực kỹ thuật và cả đầu tư tài chính. Có thể kể đến như chuyên gia Nguyễn Đức Dũng, Tiến sĩ ngành kiểm soát năng lượng tại Đại học Northeastern ở Boston (Mỹ), có thời gian dài làm việc trong ngành công nghệ vật liệu và từng tham gia nhóm nghiên cứu sản xuất pin mặt trời màng mỏng do PVN đầu tư đến năm 2013. Hay như Thạc sĩ Bùi Thương Huyền cũng từ Đại học Northeastern, từng phụ trách lên kế hoạch đầu tư cho nhiều dự án năng lượng tái tạo có quy mô lớn, tiêu biểu như công trình điện gió Cape Wind trị giá 2,6 tỉ USD ở Cape Cod, bang Massachusetts; công trình nhiệt điện mặt trời Ivanpah tại Ivanpah Dry Lake (Mỹ) với công suất 392 MW trong thời gian công tác tại GE Capital.

Về mặt sản phẩm, toàn bộ các dòng đèn LED mà APT cho thuê đều do doanh nghiệp này thiết kế và sản xuất tại Việt Nam, với tỉ lệ nguyên liệu nội địa hóa vào khoảng 50-60%. Nhờ hợp tác với nhà sản xuất chip LED Nichia (Nhật), đèn LED của APT cung cấp đạt độ sáng tối thiểu 150 lm/W và tuổi thọ 50.000 giờ, tương đương chiếu sáng liên tục 10 giờ/ngày trong 15 năm. Yếu tố tiết kiệm 80% lượng điện năng tiêu thụ giúp APT tiết kiệm tối đa chi phí chiếu sáng cho khách hàng, đồng thời đẩy nhanh quá trình hoàn vốn đầu tư trên mỗi dự án cho thuê đèn LED.

Mô hình kinh doanh tài chính đèn LED chỉ vừa được Công ty triển khai từ giữa năm 2015 nên nguồn thu chính cho APT từ khi mới thành lập cho đến nay vẫn là bán sỉ, lẻ sản phẩm LED. Được biết, do giá bán của chip LED Nichia hiện khá đắt so với các sản phẩm cùng loại từ Trung Quốc, nên hầu như không có nhà sản xuất đèn LED nào khác tại Việt Nam chọn Nichia, trừ APT.

Theo ông Nguyễn Đức Dũng, Giám đốc Điều hành APT, Công ty đang tìm cách tận dụng tối đa lợi thế công nghệ của Nichia để cạnh tranh tại Việt Nam. Ví dụ, APT sử dụng chip LED Nichia 0,5 W thay vì 1 W, để đèn làm ra vẫn có độ sáng tốt, giá cạnh tranh, đặc biệt đối với dòng LED giá rẻ nhập khẩu. Ngoài ra, Công ty còn nghiên cứu thiết kế để sản phẩm có khả năng chiếu sáng tối ưu cho từng mục đích sử dụng, nhu cầu thực tế của từng khách hàng như chóa đèn có thể tập trung ánh sáng cho sân tennis và golf (sân sáng, ngoài sân vừa phải) hay cho công xưởng may (dãy bàn may sáng, lối đi vừa phải). APT cũng đang cung cấp hệ thống LED chiếu sáng tiết kiệm nhiên liệu cho nhiều tàu đánh cá ở miền Trung, giúp ngư dân nâng cao lợi nhuận sau mỗi chuyến ra khơi.

“Bên cạnh việc bán sản phẩm, mục tiêu cuối cùng của chúng tôi là cung cấp thêm nhiều giải pháp tài chính từ các sản phẩm năng lượng tái tạo, có lợi cho môi trường. Ngoài đèn LED, APT cũng đang thử nghiệm mô hình kinh doanh tài chính từ sản phẩm pin mặt trời do Công ty kết hợp với đối tác Nhật phát triển, tương tự mô hình SolarCity thành công tại Mỹ của tỉ phú Elon Musk. Với chúng tôi, khó khăn tài chính, kỹ thuật đều có thể giải quyết được, chỉ ngại các chủ doanh nghiệp không cởi mở đón nhận những giải pháp tiết kiệm mới mà thôi”, ông Dũng chia sẻ.

Ở tầm quốc gia, mô hình kinh doanh tài chính trong lĩnh vực chiếu sáng cũng được một công ty Hàn Quốc đem sang Việt Nam chào bán. Đầu năm nay, Tập đoàn SKC Lighting đã làm việc với Bộ Giao thông Vận tải về việc hãng này xin được đầu tư hệ thống chiếu sáng công cộng tại Việt Nam bằng đèn LED theo mô hình kinh doanh tài chính.

Hà Nguyễn